मोफत शौचालय योजना: संपूर्ण अर्ज प्रक्रिया

मोफत शौचालय योजना (फ्री शौचालय योजना) ही स्वच्छ भारत मिशन अंतर्गत केंद्र आणि राज्य सरकारद्वारे राबविली जाणारी एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे. या योजनेचा उद्देश आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत कुटुंबांना शौचालय बांधण्यासाठी आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आणि उघड्यावर शौचास जाण्याची प्रथा बंद करून स्वच्छता व आरोग्याला प्रोत्साहन देणे हा आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र कुटुंबांना 12,000 रुपये (केंद्र सरकारकडून 9,000 रुपये आणि राज्य सरकारकडून 3,000 रुपये) अनुदान दिले जाते. खाली अर्ज प्रक्रियेशी संबंधित महत्त्वाची माहिती दिली आहे.

अर्ज करण्याची प्रक्रिया

1. ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया

ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया सोपी आणि घरबसल्या करता येणारी आहे. खालील पायऱ्या फॉलो करा:

अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या:

स्वच्छ भारत मिशनच्या अधिकृत वेबसाइट (https://sbm.gov.in) वर जा.
होमपेजवर “Citizen Corner” विभागात जा आणि “Application Form for IHHL” (Individual Household Latrine) पर्याय निवडा.

नोंदणी (Registration):

“Citizen Registration” पर्यायावर क्लिक करा.
नाव, मोबाईल क्रमांक, पत्ता, राज्य, ई-मेल आयडी आणि कॅप्चा कोड टाका.
“Submit” बटणावर क्लिक करा. नोंदणी यशस्वी झाल्यावर तुम्हाला लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड मिळेल.

लॉगिन आणि अर्ज भरणे:

प्राप्त लॉगिन आयडी आणि पासवर्ड वापरून लॉगिन करा.
नवीन पासवर्ड तयार करा (आवश्यक असल्यास).
“New Application” पर्यायावर क्लिक करा आणि अर्ज फॉर्म उघडा.
वैयक्तिक माहिती (नाव, पत्ता, आधार क्रमांक), बँक खाते तपशील (IFSC कोडसह) आणि इतर आवश्यक माहिती अचूक भरा.

कागदपत्रे अपलोड करणे:

आधार कार्ड, रेशन कार्ड, मतदार ओळखपत्र, उत्पन्नाचा दाखला, बँक पासबुक आणि पासपोर्ट आकाराचा फोटो यांसारखी कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा.

अर्ज सबमिट करणे:

सर्व माहिती आणि कागदपत्रे तपासून “Apply” किंवा “Submit” बटणावर क्लिक करा.
अर्ज यशस्वीरीत्या सबमिट झाल्यावर तुम्हाला एक अर्ज क्रमांक (Application Number) मिळेल. हा क्रमांक भविष्यात अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी ठेवा.

अर्जाची स्थिती तपासणे:

वेबसाइटवर “View Application” पर्यायावर क्लिक करून लॉगिन आयडी आणि अर्ज क्रमांक टाकून अर्जाची सद्यस्थिती तपासा.

हे वाचा 👉 शेळीपालन व कुक्कुटपालनासाठी शेड बांधण्याची गाय गोठा अनुदनाअंतर्गत योजना.

2. ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया

ज्या व्यक्तींना ऑनलाइन अर्ज करणे शक्य नाही, ते ऑफलाइन पद्धतीने अर्ज करू शकतात:

ग्रामपंचायत कार्यालयात भेट द्या:

आपल्या गावातील ग्रामपंचायत किंवा स्थानिक पंचायत कार्यालयात जा.
तिथून शौचालय अनुदान योजनेचा अर्ज फॉर्म घ्या.

अर्ज फॉर्म भरणे:

अर्जात विचारलेली माहिती (नाव, पत्ता, आधार क्रमांक, बँक तपशील इ.) अचूकपणे भरा.
आवश्यक कागदपत्रे (आधार कार्ड, रेशन कार्ड, उत्पन्नाचा दाखला, बँक पासबुक, पासपोर्ट फोटो) अर्जासोबत जोडा.

अर्ज जमा करणे:

पूर्ण भरलेला अर्ज आणि कागदपत्रे ग्रामपंचायत कार्यालयात जमा करा.
अर्ज जमा केल्यावर पावती घ्या, जी भविष्यात अर्ज तपासण्यासाठी उपयोगी पडेल.

पडताळणी आणि अनुदान:

ग्रामपंचायत किंवा संबंधित अधिकारी अर्ज आणि कागदपत्रांची पडताळणी करतील.
पात्र असल्यास, अनुदानाची रक्कम दोन हप्त्यांमध्ये (प्रत्येकी 6,000 रुपये) लाभार्थ्याच्या बँक खात्यात DBT (Direct Benefit Transfer) द्वारे जमा केली जाईल.

आवश्यक कागदपत्रे

आधार कार्ड
रेशन कार्ड
मतदार ओळखपत्र
उत्पन्नाचा दाखला
बँक खात्याचा तपशील (पासबुक, IFSC कोड)
पासपोर्ट आकाराचा फोटो
निवासाचा पुरावा (उदा., वीज बिल किंवा रेशन कार्ड)

महत्त्वाच्या सूचना

अर्जात दिलेली माहिती अचूक असावी; चुकीची माहिती अर्ज रद्द होण्यास कारणीभूत ठरू शकते.
बँक खात्याचा तपशील अर्जदाराच्याच नावे असावा, अन्यथा अनुदान मिळणार नाही.
शौचालय बांधकाम पूर्ण झाल्यावर स्थानिक अधिकाऱ्यांकडून पडताळणी केली जाते, त्यानंतरच दुसरा हप्ता मिळतो.
योजनेचा लाभ फक्त ज्या कुटुंबांकडे शौचालय नाही त्यांनाच मिळेल.

हे वाचा 👉 महाराष्ट्रातील महिलांना फुकट पिठाची गिरणी मिळणार! पहा काय आहेत आवश्यक कागदपत्रे, Flour mill for womens

संपर्क

अधिक माहितीसाठी स्वच्छ भारत मिशनच्या अधिकृत वेबसाइट (https://sbm.gov.in) ला भेट द्या किंवा स्थानिक ग्रामपंचायत/नगरपालिका कार्यालयाशी संपर्क साधा.
टोल-फ्री क्रमांक: 1800-180-1969 (स्वच्छ भारत मिशन हेल्पलाइन)

ही योजना स्वच्छ आणि निरोगी भारताच्या दिशेने एक महत्त्वाचा पाऊल आहे. पात्र व्यक्तींनी लवकरात लवकर अर्ज करून याचा लाभ घ्यावा.

स्रोत: स्वच्छ भारत मिशन वेबसाइट आणि संबंधित सरकारी पोर्टल्स