सौर स्टोव्ह अनुदान योजना: गॅसच्या महागाईपासून सुटका

सध्याच्या काळात गॅसच्या किमती वाढल्यामुळे सर्वसामान्य कुटुंबांसाठी स्वयंपाक हा एक महागडा आणि चिंताजनक विषय बनला आहे. एलपीजी सिलिंडरच्या किमतींमध्ये सातत्याने होणारी वाढ यामुळे स्वयंपाकघराच्या खर्चावर प्रचंड ताण निर्माण झाला आहे. या समस्येवर उपाय म्हणून सरकारने “Solar Stove Subsidy Scheme” अर्थात सौर स्टोव्ह अनुदान योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत सामान्य लोकांना कमी किमतीत किंवा अनुदानावर सौर स्टोव्ह उपलब्ध करून देण्यात येणार आहे, ज्यामुळे गॅसच्या महागाईचा ताण कमी होईल आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जेचा वापर वाढवता येईल.

सौर स्टोव्हची गरज आणि महत्त्व

गॅसच्या किमती दिवसेंदिवस वाढत आहेत. अंदाजानुसार 2030 पर्यंत घरगुती एलपीजी सिलिंडरची किंमत 2100 रुपये प्रति सिलिंडरपर्यंत जाऊ शकते, आणि हे दर आणखीही वाढू शकतात. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील गॅसच्या किमतींवर अवलंबून असलेल्या भारतासारख्या देशात, या किंमतींनी सामान्य लोकांवर मोठा आर्थिक ताण आणला आहे. ग्रामीण भागातील लोक अजूनही लाकडाच्या चुलीवर अवलंबून आहेत, ज्यामुळे महिलांना स्वयंपाक करण्यासाठी खूप त्रास सहन करावा लागतो.

याच समस्यांवर उपाय म्हणून सरकार सौर ऊर्जा वापरण्यावर भर देत आहे. सौर ऊर्जा ही एक अक्षय आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जेचा स्रोत आहे. यामुळे केवळ आर्थिक बचत होत नाही तर पर्यावरणाचेही संरक्षण होते. सरकारने “सूर्य नूतन” नावाचा सौर स्टोव्ह बाजारात आणला आहे, ज्यामुळे गॅसवरील अवलंबित्व कमी होईल आणि स्वयंपाकघराचे खर्च कमी होतील.

सौर स्टोव्ह म्हणजे काय?

Indian Oil Corporation Limited (IOCL) ने “Surya Nutan” नावाचा सौर स्टोव्ह विकसित केला आहे. हा स्टोव्ह पूर्णपणे सौरऊर्जेवर चालतो. त्याची विशेष रचना अशी आहे की यासाठी सौर पॅनेल्स छतावर किंवा मोकळ्या जागेत बसवावे लागतात, ज्यातून सौर ऊर्जा निर्माण केली जाते. ही ऊर्जा तारा वापरून घरातल्या स्टोव्हमध्ये पोहोचवली जाते. या स्टोव्हचा मुख्य फायदा असा आहे की तुम्हाला स्वयंपाकासाठी गॅस किंवा विजेची आवश्यकता नाही. हा स्टोव्ह सौरऊर्जेच्या मदतीने स्वयंपाक करतो, त्यामुळे तुमच्यावर कोणताही आर्थिक ताण येत नाही.

सौर स्टोव्हची वैशिष्ट्ये

1. हायब्रिड तंत्रज्ञान: सौर स्टोव्हमध्ये हायब्रिड तंत्रज्ञान वापरलेले आहे, ज्यामुळे तो सौर ऊर्जेवर चालतो. कमी सूर्यप्रकाश असताना हा स्टोव्ह इतर ऊर्जा स्रोतांचा वापर करू शकतो.

2. सुलभ वापर: हा स्टोव्ह घराच्या आतल्या भागात ठेवता येतो. त्यामुळे उन्हात ठेवण्याची आवश्यकता नाही. सौर पॅनेलला जोडलेल्या तारांचा वापर करून स्वयंपाकघरात ऊर्जा पोहोचवली जाते.

3. ऊर्जेची बचत: हा स्टोव्ह वापरण्यामुळे विजेचे आणि गॅसचे बिल मोठ्या प्रमाणात कमी होते. हे खासकरून शहरी भागात खूप फायदेशीर ठरते.

4. कमी देखभाल खर्च: या सौर स्टोव्हमध्ये देखभाल कमी आहे. योग्य देखभाल केल्यास तो 10 वर्षांपर्यंत वापरता येतो.

5. पर्यावरणपूरक: सौर ऊर्जा ही एक स्वच्छ ऊर्जेचा स्रोत आहे. यामुळे कोणत्याही प्रकारच्या प्रदूषणाची भीती नाही.

सौर स्टोव्ह वापरण्याचे फायदे (Benefits of Solar Stove)

सौर स्टोव्हचा वापर केल्यामुळे अनेक आर्थिक आणि पर्यावरणीय फायदे मिळू शकतात:

1. गॅसवरील खर्चाची बचत: सध्या घरगुती एलपीजी सिलिंडरची किंमत 1100 ते 1200 रुपये आहे. सौर स्टोव्ह वापरल्यामुळे हा खर्च पूर्णतः टाळता येतो. यामुळे दरमहा 1100 रुपये वाचवता येतात.

2. विजेची बचत: सौर स्टोव्हमध्ये वीज वापरण्याची गरज नाही. त्यामुळे विजेच्या बिलामध्ये देखील मोठी बचत होते.

3. पर्यावरण संरक्षण: सौर ऊर्जा ही नवीकरणीय ऊर्जेचा एक महत्त्वाचा स्रोत आहे. यामुळे प्रदूषण टाळले जाते आणि पर्यावरणाचा समतोल राखला जातो.

4. स्वयंपाकघरातील सुरक्षितता: सौर स्टोव्ह वापरणे म्हणजे अग्निशामक किंवा इंधनाची गरज नसते. त्यामुळे स्वयंपाकघरातील सुरक्षितता वाढते.

5. ग्रामीण भागातील महिलांसाठी उपयुक्त: ग्रामीण भागात जिथे अजूनही लाकडाच्या चुलींचा वापर केला जातो, तिथे सौर स्टोव्ह एक उत्तम पर्याय ठरतो. महिलांना या आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे लाकूड जाळण्याची गरज नाही, ज्यामुळे त्यांचे आरोग्यही सुरक्षित राहील.

सौर स्टोव्हची किंमत (Solar Stove Price)

सौर स्टोव्ह “सूर्य नूतन” दोन प्रकारांमध्ये उपलब्ध आहे. बेस व्हेरिएंटची किंमत सुमारे 12,000 रुपये आहे, तर टॉप व्हेरिएंटची किंमत 23,000 रुपये आहे. सरकारकडून योजनेअंतर्गत अनुदान दिले जात असल्यामुळे या किंमती आणखी कमी होऊ शकतात.

सौर स्टोव्ह अनुदान योजनेसाठी पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे

सौर स्टोव्ह योजनेसाठी कोणत्याही भारतीय नागरिकाला अर्ज करता येतो. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे खालीलप्रमाणे आहेत:

1. आधार कार्ड

2. निवासी प्रमाणपत्र

3. मोबाईल नंबर

4. ई-मेल आयडी

सौर स्टोव्ह बुकिंग प्रक्रिया (Solar Stove Booking Process)

सोलर स्टोव्हचे बुकिंग करणे अतिशय सोपे आहे. या सोलर स्टोव्हसाठी IOCL च्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन ऑनलाइन फॉर्म भरावा लागतो. अर्ज प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

1. सर्वप्रथम https://iocl.com/IndoorSolarCookingSystem या अधिकृत वेबसाइटवर भेट द्या.

2. आवश्यक ती सर्व माहिती भरून फॉर्म सबमिट करा.

3. फॉर्म सबमिट झाल्यानंतर अर्जाची पोचपावती घ्या आणि वेळोवेळी अर्जाचा स्टेटस तपासत राहा.

4. कोणत्याही प्रकारच्या शंका अथवा मदतीसाठी IndianOil टोल फ्री क्रमांक 1800-2333-555 वर संपर्क साधा.

Free solar stove scheme

सौर स्टोव्ह अनुदान योजना ही एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे जी गॅसच्या महागाईपासून सुटका करण्यासाठी एक पर्याय ठरू शकते. सौर ऊर्जेवर चालणाऱ्या या स्टोव्हच्या वापरामुळे केवळ आर्थिक बचत होत नाही तर पर्यावरणाचेही संरक्षण होते. ग्रामीण तसेच शहरी भागात या सोलर स्टोव्हचा वापर केल्यामुळे गॅसवरील अवलंबित्व कमी होईल आणि लोकांचे जीवन सुलभ होईल. सरकारने ही योजना अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोहोचवून त्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवावा अशी अपेक्षा आहे.