बँकेचे सेविंग खात्यात एवढेच पैसे ठेवता येणार आजपासून नियम लागू. Saving account rule

बँक सेविंग खाते: नवीन नियम

आजकाल बँकेच्या Saving Account संदर्भात अनेक महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. बचत खाते हे सर्वसामान्य नागरिकांसाठी सुरक्षित आणि सोयीस्कर पर्याय असते. मात्र, बँकिंग व्यवहार करताना आणि खात्यात पैसे ठेवताना काही मर्यादा आणि अटी लागू असतात. या लेखात आपण बचत खात्याच्या नव्या नियमांविषयी माहिती घेणार आहोत.

बचत खात्याचे महत्त्व आणि फायदे

बचत खाते हे आर्थिक शिस्त आणि सुरक्षिततेसाठी उपयुक्त आहे. बहुतांश लोक हे खाते दैनंदिन खर्चांसाठी वापरतात. हे खाते असण्याचे काही महत्त्वाचे फायदे खालीलप्रमाणे आहेत –

• सुरक्षित ठेव: रोख पैसे ठेवण्यापेक्षा बँकेत पैसे सुरक्षित राहतात.
• व्याज उत्पन्न: खात्यातील शिल्लक रकमेला वार्षिक व्याज मिळते.
• सहज उपलब्धता: एटीएम, ऑनलाइन बँकिंग आणि UPI द्वारे कुठूनही व्यवहार शक्य.
• डिजिटल व्यवहार: नेट बँकिंग आणि मोबाईल अॅप्सद्वारे जलद आणि सोयीस्कर व्यवहार.

बचत खात्यातील रोख रक्कम जमा करण्यावर मर्यादा

सध्या Reserve Bank of India (RBI) ने काही नवीन नियम लागू केले आहेत, ज्यामुळे मोठ्या रोख रकमेच्या व्यवहारांवर मर्यादा आणली आहे.

• एका आर्थिक वर्षात 10 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा केली, तर ती “High-Value Transaction” म्हणून गणली जाईल.
• एका दिवसात 2 लाख रुपयांपेक्षा जास्त रोख जमा केल्यास आयकर विभागाला याची माहिती दिली जाईल.
• ₹50,000 पेक्षा जास्त रोख रक्कम जमा करताना PAN कार्ड अनिवार्य आहे.
• वारंवार मोठ्या रकमेचे व्यवहार केल्यास आयकर विभागाकडून नोटीस मिळू शकते.

बचत खात्यावरील नवीन व्याजदर

बँकेच्या बचत खात्यावर मिळणारे व्याजदर वेगवेगळ्या बँकांनुसार बदलत असतात.

• सध्या बहुतांश बँका 3% ते 4% व्याजदर प्रदान करतात.
• एका आर्थिक वर्षात ₹10,000 पेक्षा जास्त व्याज मिळाल्यास TDS लागू होतो.
• काही बँका मोठ्या शिल्लक रकमेवर अधिक व्याज देतात.

मिनिमम बॅलन्सचे नियम

बचत खात्यात Minimum Balance ठेवण्याची बँकेची अट असते. हा नियम संपूर्ण देशभरातील शाखांनुसार बदलतो –

शाखेचा प्रकार	मिनिमम बॅलन्स (₹)
ग्रामीण भाग	1,000 – 2,000
अर्ध-शहरी भाग	2,000 – 3,000
शहरी भाग	3,000 – 5,000
महानगर	5,000 – 10,000

डिजिटल बँकिंगचा वाढता वापर

सध्याच्या काळात बँका Digital Banking ला अधिक प्राधान्य देत आहेत. यामुळे ग्राहकांना जलद आणि सोयीस्कर सेवा मिळते.

• Net Banking, UPI आणि मोबाईल बँकिंगचा वापर वाढला आहे.
• अनेक बँका Zero Balance Accounts देत आहेत, त्यामुळे किमान शिल्लक ठेवण्याची गरज नाही.
• बायोमेट्रिक सुरक्षा जसे की Fingerprint आणि Face Recognition तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे.
• डिजिटल व्यवहारांवर Cashback आणि सवलती दिल्या जात आहेत.

नवीन कर आणि आयकर नियम

बचत खात्यातील मोठ्या व्यवहारांवर सरकार आणि आयकर विभाग सतत लक्ष ठेवत असते.

जर वारंवार ₹10 लाखांपेक्षा जास्त रक्कम जमा केली तर खातेदाराची चौकशी होऊ शकते. जर बचत खात्यात ₹50,000 पेक्षा जास्त रोख रक्कम वारंवार जमा केली, तर खातेदाराला त्याच्या उत्पन्नाचा स्रोत स्पष्ट करावा लागतो.

निष्कर्ष

बचत खाते आर्थिक स्थैर्यासाठी आणि दैनंदिन व्यवहारांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. मात्र, बँकिंग व्यवहार करताना नवीन नियमांची माहिती असणे आवश्यक आहे.

• मोठ्या रोख रकमेच्या व्यवहारांवर मर्यादा आहेत.
• डिजिटल व्यवहारांना सरकारकडून प्रोत्साहन दिले जात आहे.
• कर आणि आयकर नियमांचे पालन करणे महत्त्वाचे आहे.